βασικός μεταβολισμός
Ο βασικός μεταβολισμός ή Βασικός Μεταβολικός Ρυθμός (BMR), είναι το σύνολο των μεταβολικών διεργασιών δηλαδή της κατασκευής και της αποδόμησης του οργανισμού μας σε κατάσταση πλήρους ηρεμίας στο εικοσιτετράωρο.
Το 60-75% της Συνολικής Ημερήσιας Ενεργειακής Δαπάνης δίδεται ως βασικός μεταβολισμός.
Επομένως αν θέλουμε να τις αυξήσουμε θα πρέπει να γνωρίζουμε ποιοι παράγοντες τον καθορίζουν.
Από τι εξαρτάται;
- Σύσταση σώματος
Ο κυριότερος τροποποιήσιμος παράγοντας που μπορεί να επηρεστεί ο βασικός μεταβολισμός.
Άτομα που έχουν υψηλά επίπεδα μυικής μάζας, ο βασικός μεταβολισμός τους είναι αυξημένος.Αρα για δεδομένο βάρος (πχ 70κιλά), το άτομο που έχει πιο υψηλά επίπεδα μυικής μάζας ο βασικός μεταβολισμός του θα είναι πιο υψηλός, θα φαίνεται πιο αδύνατο και θα χάνει κιλά πιο εύκολα.
Η άσκηση είναι αυτή που συμβάλλει στην αύξηση της μυικής μάζας.
- Φύλο
Οι άντρες έχουν περισσότερη μυική μάζα σε σχέση με τις γυναίκες γι αυτό και ο βασικός μεταβολισμός τους είναι υψηλότερος και χάνουν πιο εύκολα κιλά.Παρόλα αυτά αξίζει να τονιστεί ότι αυτή η φαινομενικά γρήγορη απώλεια κιλών που δείχνει η ζυγαριά δεν διαρκεί αιωνίως και σίγουρα δεν είναι μόνο απώλεια λίπους.
Για την απώλεια λίπους θα πρέπει και οι άντρες να καταβάλλουν μία εξίσου δυνατή προσπάθεια συνδυάζοντας πάντα ισορροπημένη διατροφή και άσκηση.
- Ηλικία
Όσο μεγαλώνουμε ο βασικός μεταβολισμός μειώνεται.
Έχει βρεθεί ότι μετά την ηλικία των 30 και ανά δεκαετία ο βασικός μεταβολισμός μειώνεται έως και 5%.
Και εδώ παίζει ρόλο η σύσταση του σώματος διότι εκτός των άλλων καθώς μεγαλώνουμε μειώνεται η μυϊκή μάζα και αυξάνεται η λιπώδης.
- Αυστηρές δίαιτες
Το ανθρώπινο σώμα έχει την ικανότητα να προσαρμόζει την ενεργειακή του δαπάνη ανάλογα με την ενεργειακή πρόσληψη.Μία απότομη και έντονη μείωση των θερμίδων θα έχει ως αποτέλεσμα να μειώνεται και ο βασικός μεταβολισμός: όταν ο οργανισμός αντιλαμβάνεται ότι υπάρχει έλλειψη τροφής τότε προσπαθεί να κάνει οικονομία και μειώνει σημαντικά τις καύσεις του.
Για αυτό το λόγο οι αυστηρές δίαιτες οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια στην αύξηση του σωματικού βάρους.
Αντιθέτως ο βασικός μεταβολισμός προστατεύεται απο μια σταδιακή μείωση των προσλαμβανόμενων θερμίδων.
Με λίγα λόγια ο οργανισμός δεν αντιλαμβάνεται κάποια σημαντική αλλαγή στην πρόσληψη τροφής και κατ’ επέκταση δεν μειώνει τις καύσεις του.
Έτσι καταφέρνουμε τελικά οι θερμίδες που προσλαμβάνουμε να είναι λιγότερες από αυτές που καίμε, πράγμα που οδηγεί στην απώλεια βάρους.
- Παθολογικές καταστάσεις
Σχεδόν από όλες τις παθήσεις επηρεάζεται ο βασικός μεταβολισμός.
Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι στον υποθυρεοειδισμός, το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, ο υπογοναδισμός (δηλ. η μείωση των ορμονών του φύλου- όπως γίνεται πχ στην εμμηνόπαυση) μειώνεται ο βασικός μεταβολισμός.Παρόλα αυτά αξίζει να σημειωθεί ότι ειδικά για τον υποθυρεοειδισμό αν αντιμετωπίζεται επιτυχώς με την κατάλληλη αγωγή τότε δεν θα έχετε κάποιο πρόβλημα στην προσπάθεια σας να μειώσετε το σωματικό σας βάρος
- Καφείνη-Νικοτίνη-Κλιματολογικές συνθήκες
Ο βασικός μεταβολισμός αυξάνεται με την καφείνη και την νικοτίνη ενώ καταστέλλουν το αίσθημα της όρεξης.
Ο βασικός μεταβολισμός αυξάνεται με την έκθεση στο κρύο.
- Κληρονομικότητα
Ο βασικός μεταβολισμός φαίνεται να επιρρεάζεται σε μικρό βαθμό από την κληρονομικότητα.
Τον επηρεάζει γύρω στο 7%. Άρα ακόμα και αν πιστεύετε ότι ο βασικός μεταβολισμός σας είναι χαμηλός λόγω γονιδίων αυτό δεν σημαίνει ότι είστε καταδικασμένοι να είστε υπέρβαροι.
Μπορείτε με την κατάλληλη βοήθεια να επιτύχετε ένα υγιές σωματικό βάρος.
Για να επιτευχθεί ένα φυσιολογικό σωματικό βάρος θα πρέπει η προσλαμβανόμενη ενέργεια να είναι μικρότερη από την καταναλισκόμενη.
Με λίγα λόγια δεν συνίσταται να λιμοκτονούμε προκειμένου να χάσουμε κιλά αλλά αντιθέτως θα πρέπει απλώς να προσαρμόσουμε την πρόσληψη τροφής και την άσκηση ούτως ώστε οι θερμίδες που παίρνουμε από τα τρόφιμα να είναι λιγότερες από αυτές που καίμε μέσω των καθημερινών μας δραστηριοτήτων.
Επομένως εσφαλμένες αντιλήψεις περί μεταβολισμού δεν θα πρέπει να σας εμποδίσουν να ξεκινήσετε μία σοβαρή προσπάθεια απώλειας βάρους σε περίπτωση που το αποφασίσετε.
